مهمترین عامل بوجود آمدن فساد اداری بزرگ شدن دولت است. با وجود اینکه جامعه ایران یک جامعه مذهبی “تلقی” می شود ولی درمیان همان مردم دینداری هم درآن به پدیده ای بسیار زشت و بی خاصیت تبدیل شده است. به همین دلیل مبارزه با دینداری در سطح قدرت و حکومت به یک مبارزه روزمره برای شخصی و خصوصی کردن آن بویژه در خود ایران به فکر و شعور مردم تبدیل شده است. تاریخ نشان می دهد هر کدام از جوامع بشری که اسلام و مذهب بر آن حاکمیت داشته، کم و بیش مثل موقعیتی بوده که ما در ایران داریم. ما باید هر روزه شاهد شیوع فساد در جامعه باشیم و متاسفانه این مسئله به طور کلی جلوی پیشرفتهای اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و هنری و پیشرفت های فرهنگی را بسته و در عین حال هزینه های هنگفتی را بر دوش جامعه گذاشته است. یکی از مهمترین آنها در بعد کلان، افزایش فاصله طبقاتی بین فقیر و غنی است. اینها همه از برکت و عارضه های یک حکومت دینی ومستبد و بی ربط به منافع مردم است.
برطبق نظر و تعریف بانک جهانی، فساد سوء استفاده از اختیارات دولتی و قدرت برای کسب منافع شخصی و خصوصی یک دلیل عمده فساد اداری در ایران است. کاری که دولت ایران به راحتی انجام داده است و به هیچ عنوان پاسخگو نبوده.
نظام اداری در ایران بسیار نا کار آمد است انواع بی نظمی به اشکال گوناگون ظهور میکند. حتی تمام قوانین و مقرراتی که خودشان تصویب کرده اند را به آسانی زیر پا می گذارند. پیچیدگیهای بیش از حد، بی توجهی به دستورات مقامات رده بالا، ضعف نیروی انسانی، سازش کارگزاران دولتی با افراد گروههای با نفوذ، شالوده های سست و نامتناسب سازمانی، انحصار مشاغل، ضعف سیستم مدیریت و در نهایت این بی نظمی ها روی یکدیگر تاثیر گذاشته و یکدیگر را تشدید میکند.
در کشور ما حاکمیت روابط به جای ضوابط و حامی پروری و خویشاوند نوازی حکومت میکند . تاسیس شرکتهای جدید دولتی از عوامل دیگری است که هزینه های دستگاه اداری را به شدت افزایش داده و به گسترش فساد اداری کمک میکند. مثلا” کشف اختلاس بزرگ ۳هزار میلیارد تومانی از بانکهای ایران که نتیجه همین فساد اداری است. این اختلاس زمینه درگیری بین دو جناح اصولگرایان شد. در این اختلاس هفت بانک دخیل بودند. رقم اختلاس در سال ۸۸ کمتر از ۸۰ میلیارد تومان، در سال ۸۹ حدود ۸۰۰ میلیارد تومان و در سال ۹۰ نیز ۲۸۰۰میلیارد تومان بوده است.
در این اختلاس در جلسات دادگاه نام چندین نفر از مدیران دولتی برده شد. مثل وزیر سابق راه و ترابری، معاون وزیر صنایع، قائم مقام سابق بانک مرکزی، معاون سابق وزیر اقتصاد، معاون سابق وزیر راه و ترابری و برخی از نمایندگان مجلس . درباره این اختلاس بزرگ سخنان متناقضی از طرف دولت زده شد.این صحبتها واکنشهای منفی زیادی در جامعه داشت . حدود دو هزار میلیارد تومان از این مبلغ های اختلاس شده از کشور خارج شده که ریئس بانک مرکزی این مسئله را تکذیب کرده.
اینها حاکی از فساد دولتمردان ایران است که سیستم اداری ایران را مستعد فساد کرده اند. آقای احمدی نژاد بارها حتی اجازه نداده که قوه قضائیه وظیفه قانونی خود را در مقابل عده ای انجام دهد که افرادی نالایق و طمعکار هستند.از اول انقلاب اختلاسهای دیگر هم انجام شده. ریشه اختلاس در پاسخگو نبودن دولت است.
مبارزه با فساد با شعار دادن محقق پیدا نمی کند چرا دزدها و پول به جیب زدنها در میان مسئولین بالای حکومت چنان زیاد شده که همه چیز را به هم ریخته و حساب وهیچ کتابی را برای کسی باقی نگذاشته است. این و ضعیت و این بیماری که زندگی میلیونها نفر از مردم ایران را تحت تاثیر گذاشته است فقط بایداز ریشه خشکانده شود. جمهوری اسلامی نه قادر به حل آن و نه میخواهداین کار راانجام بدهد. زیرا ریشه فساد از خود سران جمهوری و نوچه هایشان شروع شده و به اینجا کشیده شدهاست. دولتمردان به جای خدمت به کشور و مردم خیانت را پیشه کرده اند.
*******