ریاست محترم کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد – ژنو
جناب آقای آنتونیو گوترز
در خبرها آمده است که جنابعالی با آقای محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیدار داشته اید که طی آن آقای ظریف مدعی همکاری نزدیک با کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل شده است. آقای ظریف در این دیدار مدعی شده است که خدمات مختلف ایران به پناهندگان و آوارگان بسیار چشم گیر بوده است.
ما در اینجا به قسمت کوچکی از نقض گسترده حقوق پناهندگان افغان در ایران اشاره می کنیم:
۱- برابر برآوردهای مقامات ایرانی، حدود ۱.۵ میلیون پناهجوی افغان که غیرمجاز خوانده میشوند در ایران زندگی می‌کنند. این دست از پناهجویان، از هیچ گونه خدمات دولتی برخوردار نیستند. در چنین شرایطی چگونه است که آقای ظریف مدعی ارائه خدماتی از جمله خدمات بهداشتی و درمان و اموزش به پناهجویان شده است؟
۲- عزیز کاظمی، مدیرکل اتباع خارجه وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران ۲۰ سپتامبر امسال در گفتگو با یکی از خبرگزاریهای رسمی داخلی عنوان کرده است که حدود ۸۴۰ هزار افغانی در کشور غیرمجاز محسوب شده و باید کشور را ترک کنند. او اشاره کرده است که مقامات مسئول در افغانستان درخواستی به وزارت کشور ایران داده‌اند تا این مهلت تمدید شود ولی هنوز وزارت کشور نتیجه و پاسخ این نامه را اعلام نکرده است و این تعداد پناهجو در بلاتکلیفی بسر می برند. این در حالیست که به گفته خوده مقامات افغانستان، هنوز امکانات و شرایط بازگشت پناهجویان افغانی از کشورهایی چون ایران فراهم نشده است و همچنان بسیاری بخاطر تهدیدهای طالبان و نیز عدم امنیت اقتصادی و اجتماعی حاضر به بازگشت به افغانستان نیستند. چگونه است که ایران می خواهد این پناهجویان را از کشور اخراج کند؟
۳- طبق قوانین، سالهاست که در ایران از ثبت نام دانش آموزان افغان جلوگیری می شود. سیاستهای دولتی تا کنون به شکلی بوده است که باعث شده در شهرهایی که این پناهجویان ساکن هستند، بسیاری از مدارس از ثبت نام این دانش آموزان جلوگیری کنند و حتی انجمنهای اولیا و مربیان مدارس نیز در تشدید فشارها نقش داشته باشند و از ادامه تحصیل آنهایی که امکان ثبت نام داشتند نیز جلوگیری می کنند. نوجوانان و جوانان افغان زیادی در ایران هستند که بخاطر سیاستهای تبعیض نژادی دولت جمهوری اسلامی، از تحصیل باز مانده اند. در تازه ترین رویدادها در ابتدای بازگشایی مدارس در ایران، در یکی از شهرهای کرمان والدین بسیاری از دانش آموزان، با اشاره به مسائلی همچون عدم رعایت بهداشت وعدم داشتن فرهنگ و ادب ایرانی و تفاوت رسوم و ارزش ها خواستار جلوگیری از تحصیل دانش اموزان افغان در کنار دانش آموزان ایرانی شده اند. موضوعی که با سکوت وزارت آموزش و پرورش ایران مواجه شده و معلوم نیست چه آینده ای در انتظار این دانش آموزان است.
۴- در ماه جون امسال آقای عزیز کاضمی در گفتگو با خبرگزاریها عنوان کردند که در حال حاضر حدود ۳۱۰ هزار دانش‌آموز تبعه افغانستان در مدارس ایران در حال تحصیل هستند و افرادی که دارای مدارک قانونی اقامت هستند هیچگونه مشکلی برای سکونت و ادامه تحصیل ندارند. این در حالیست که به گفته قائم‌مقام وزیر و رئیس مرکز امور بین‌الملل وزارت آموزش و پرورش ثبت‌نام دانش‌آموزان افغان در مدارس سمپاد (تیزهوشان)، نمونه دولتی و هنرستان‌ها ممنوع است.
۵- سال گذشته در روز ۱۳ فروردین به دستور مقامات از حضور اتباع افغانستان در یکی از پارکهای کوهستانی شهر اصفهان جلوگیری شد. در گذشته موارد گسترده دیگری هم بوده که ورود اتباع افغان به برخی ازپارک‌ها و مراکز تفریخی در شهرهای مختلف ممنوع شده است، حتی بوده مواردی که از ورود افغان‌ها به حمام‌های عمومی هم جلوگیری شده است. این روند به هر شکلی که اتفاق می‌افتد و هر کسی که در این رویدادها دست دارد، نظارت، کنترل و بررسی آن بر عهده مسئولین دولتی است که امارها و گزارشها نشان میدهد مسئولان دولتی همواره از زیر مسئولیتهای خود شانه خالی کرده اند.
۶- نهادهای حقوق بشری در داخل افغانستان و سایر کشورها و حتی فعالان حقوق بشر ایرانی اذعان می‌کنند که یکی از مواردی که همواره برای مهاجرین افغان مشکل ساز بوده است این است که دولت ایران در زمینه محاکمه عادلانه اتباع افغانستان بسیار بی‌توجه است. اگر فردی از اتباع افغانستان به هر دلیلی در ایران دستگیر و زندانی شود، دسترسی به محاکمه عادلانه ندارد. در سلول‌های انفرادی از آنها بازجویی می‌شود و در زمان بازجویی مورد شکنجه قرار می‌گیرند.
۷- اتقاق می‌افتد که اتباع افغان را به صورت اجباری از مرزها خارج می‌کنند که این باعث می‌شود خانواده‌ها از هم بپاشند و از یکدیگرجدا شوند. ما موارد بسیاری در افغانستان داریم که فرزندهای یک خانواده به اجبار از ایران اخراج شدند. در صورتی که والدین و دیگر اعضای خانواده‌شان هنوز در ایران هستند و خبر ندارند که چه بر سر فرزندانشان آمده است؟ آیا جانشان را از دست داده‌اند؟ گم شده و یا اینکه اخراج شده‌اند. این‌ها مشکلاتی است که به صورت گسترده در بین مهاجران افغانستان که در ایران هستند وجود دارد.
در چنین شرایطی آقای محمد جواد ظریف مدعی است که در ایران به وضعیت پناهجویان رسیدگی می شود. جا دارد از ایشان سوال شود که با وجود نقض گسترده و سیستماتیک حقوق پناهجویان افغان در ایران، آقای ظریف از کدام خدمات و رسیدگی به وضیعت پناهجویان سخن می گوید؟
آقای گوترز گرامی
وضعیت بحرانی پناهجویان افغانی در ایران باعث شده است که بسیاری از این پناهجویان به امید رسیدن به زندگی در شان انسانی ایران را ترک کرده و با صرف هزینه های گزاف و از راههای پر خطر خود را به کشورهای اروپایی برسانند. در این راه بسیاری از پناهجویان جان خود را از دست می دهند یا دچار مشکلات جسمی و روحی فراوانی میشوند.
لازم است تذکر دهیم که هم اکنون تعداد قابل توجهی از پناهجویان افغانی که در کشور ترکیه حضور دارند، عموما بخاطر بی توجهی مسئولان ایران، عدم حمایتهای دولتی، تحت فشار قرار گرفتن از سوی مقامات و ترس از اخراج اجباری به افغانستان از کمیساریای عالی پناهندگی سازمان ملل در ترکیه درخواست پناهندگی کرده اند و ما مطمئنیم شما از این وضعیت و شرایط کاملا آگاهی دارید.
با توجه به این نکات، ما متاسفیم اعلام کنیم که مقامات ایرانی نه فقط از زیر بار مسئولیتهای خود شانه خالی می کنند، بلکه بنظر می رسد در پی فریب افکار عمومی و مقامات سازمان ملل نیز هستند. از این رو از آن مقام عالی خواستار رسیدگی فوری به وضعیت پناهجویان افغان در ایران هستیم. ما خواهان تذکر رسمی به مقامات ایرانی هستیم تا به مسئولیتهای بین المللی خود در قبال این پناهجویان عمل کنند.
با تشکر
سید شریف سعیدی
سخنگوی انجمن پناهندگان افغان در ترکیه
سیاوش شهابی
دبیر فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی در ترکیه
۱ اکتبر ۲۰۱۳
امضا کنندگان:
علیرضا محمدیان – فعال سیاسی / میثم رودکی – فعال سیاسی / مسعود لواسانی – روزنامه نگار / فاطمه خردمند خبرنگار / فرشته ناجی حبیب زاده – فعال حقوق بشر و روزنامه نگار / عبدالقائم کلانتری فعال حقوق بشر / کاوه طاهری – روزنامه نگار / افشین ابراهیمی – روزنامه‌نگار و فعال سیاسی مدنی مستقل / دکتر بهیه جیلانی / هانیه فرشچی – وبلاگنویس – فعال مدنی / آیدا ابروفراخ – فعال زنان / لیلا سیف الهی – کنشگر مدنی / محمد چراغی – روزنامه نگار / امیررضا امیربختیار – فعال سیاسی عضو جبهه ملی ایران / علی کلایی / سید رضا حسینی – فعال سیاسی / پیام آرین – فعال سیاسی / مادح نظری – روزنامه‌نگار / شیوا گنجی – روزنامه نگار و فعال حقوق زنان / جهانگیر شادانلو – فعال سیاسی / ناهید نعیمی / همیرا پیرزاده – فعال سیاسی / سیما دینى – فعال حقوق بشر / عاطفه عاطفی – فعال حقوق بشر / پیام آرین – فعال سیاسی / سید رضا حسینی – فعال سیاسی / همیرا سونباری – فعال حقوق زنان / اشکان مونجیزی / نازنین صدیقی – فعال پناهندگی / عبدالله اسدی – دبیر فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی