در باره “الین” قهرمان ما!

حسن صالحی

بعد از اقدام شجاعانه “الین” دختر ۲۱ ساله دانشجوی سوئدی در روز دوشنبه ۲۳ ژوئیه که منجر به توقف دیپورت یک پناهجوی ۵۲ ساله افغانستانی از سوئد به افغانستان شد، بسیاری می پرسند که آخرین اخبار از “الین” چیست؟ آیا قرار است او را برای این اقدام انسانی محاکمه کنند؟   به این سئوالات در آخر این نوشته پاسخ خواهم داد.

 

قبل از هر چیز باید بگویم که “الین” جوان اکنون در همه جای دنیا شناخته شده است و بسیاری از این اقدام انسانی و قهرمانانه او در نجات جان یک انسان حمایت می کنند. “الین” و بسیاری از ما نیز معتقدیم که افغانستان با جنگ و خونریزی هر روزه در آن کشور جای امنی نیست و نباید پناهندگان افغانستانی به این کشور دیپورت شوند. روز دوشنبه ۲۳ ژوئیه قرار بود که یک مرد پناهنده ۵۲ ساله افغان از فرودگاه لندوتر گوتنبرگ با پروازی به استانبول و سپس از آنجا به افغانستان دیپورت شود. کاری که “الین” کرد ساده بود. بلیط همان پرواز را خرید. سوار هواپیما شد. وقتی که هواپیما می خواست بلند شود از جای خود برخاست و با این کار جلوی پرواز را گرفت. ( خلبان زمانی می تواند پرواز کند که همه مسافرین بر سر جاهای خود نشسته و کمربندهای ایمنی را بسته باشند)  سپس او اعلام کرد تا زمانی که پناهنده افغانستانی از هواپیما خارج نشود به اعتراض آرام خود ادامه خواهد داد. مشابه همین کار را تقریبا یک هفته پیش از این دو فعال دیگر حقوق پناهندگی در فرودگاه “کاستروپ” کپنهاگ دانمارک انجام داده بودند. روز ۱۷ ژوئیه قرار بود که یک پناجوی افغان ۱۹ ساله را از این فرودگاه به افغانستان دیپورت شود. فعالین مدافع حق پناهندگی در فرودگاه تجمع می کنند. دو نفر بلیط می خرند. سوار هواپیما می شوند و با همراهی سایر مسافرین باعث توقف دیپورت پناهندگان می شوند.

 

اما کاری که “الین” کرد این تفاوت را داشت که با پخش لایو از داخل هواپیما توجه همه را به اقدام انسانی و قهرمانانه خود جلب کرد.  بیش از سه و نیم میلیون نفر ویدئو او را دیده اند. در خود هواپیما بخشی از مسافرین به حمایت از او پیوستند و او را مورد تشویق قرار دادند. او در حالی که اشک می ریخت در مقابل اعتراض خدمه هواپیما و برخی مسافرین ایستاد و بر خواست خود پافشاری کرد تا اینکه موفق شد.

 

“الین” در مصاحبه ای با گاردین گفته است:

“هیچ تضمینی برای امنیت جانی مردم در افغانستان وجود ندارد. کسی نمی داند که آیا فردا زنده است و یا نه؟ بعد از کار و ملاقات با کسانی که از افغانستان آمده اند و پس از شنیدن حرفهای آنها به این نتیجه رسیدم که نباید کسی به افغانستان دیپورت شود چون کشور امنی نیست. من فکر می کنم ما می توانیم با پناهندگان برخورد بهتری داشته باشیم بخصوص کشور ثروتمندی مثل سوئد.”

 

 

“الین” معتقد است که کاری خلافی انجام نداده است و جان یک انسان را نجات داده است. بسیاری از ما همینطور فکر می کنیم و اگر دنیا طور دیگری بود حتما به او نشان افتخار انسان دوستی داده می شد. و البته او این نشان افتخار را همین حالا هم از همه مدافعین انسان در گوشه و کنار دنیا گرفته است.

 

برخی می پرسند که به لحاظ قانونی چه در انتظار “الین”  است؟ به نظرم نظم و قوانین موجود کار زیادی نمی توانند علیه “الین” بکنند. دقیقا به این دلیل که بسیاری از اقدام انسانی او حمایت کرده اند و او یک حمایت بین المللی را پشت سر خود دارد. با اینحال قانون در این مورد چه می گوید؟

 

طبق آخرین اطلاعات، پلیس اعلام کرده است که تا کنون هیچ شکایتی از “الین” نشده است. این احتمال وجود دارد که هواپیمایی ترکیه، ترکیش ایرلاینز، به دلیل تاخیر دو ساعته پروازش “الین” را مجبور به پرداخت جریمه نقدی کند. ولی من فکر نمی کنم که که این کار را بکنند چون با جریمه زن جوانی که به نجات یک انسان پرداخته است فقط به اعتبار خود لطمه خواهند زد. از سوی دیگر در سوئد قانونی به اسم قانون “مسافرتهای هوایی” وجود دارد که به موجب آن اگر مسافری دستورات کاپیتان هواپیما را رعایت نکند به جرم ایجاد بی نظمی می تواند به جریمه و حتی زندان تا شش ماه محکوم شود.  در این صورت باید کسی شاکی باشد که چنین شاکی ای فعلا وجود ندارد. ولی بعضی ها که از عادی شدن این اتفاقات بسیار انسانی در توحش دنیای سرمایه داری هراسناک شده اند هشدار می دهند که باید با اقدامات قانونی جلوی این حرکات انسانی را گرفت. چرا که به زعم آنها لطمات مالی زیادی به شرکت های هواپیمایی وارد می آورد و جلوی طرحهای ضد انسانی دولت ها برای خروج پناهندگان را سد می کند.

 

و اما سرنوشت پناهندگانی که از دیپورت نجات پیدا می کنند چه می شود؟ تا آنجا که به دولت و پلیس بر می گردد طبعا آنها سعی می کنند که این پناهندگان را در فرصت دیگری دیپورت کنند. مگر آنکه پناهندگانی اخراجی به طریقی از بازداشت خلاصی یابند. در مواردی فعالین مدافع پناهندگی موفق شده اند که حتی پناهندگان اخراجی را از بازداشت فراری دهند.  

 

در سوئد طبق اظهار نظر مقامات دولتی قرار بوده است که ۸۰ هزار پناهنده افغان اخراج شوند. سال گذشته مقامات پلیس توانستند تنها ۴ هزار نفر را اخراج کنند. این نشانه ایستادگی و مقاومت در قبال اخراج پناهجویان است. “الین” ها یکبار دیگر با ما نشان دادند که ما نمی توانیم به سرنوشت انسانهایی که از جنگ و فقر و ناامنی، که اتفاقا  دولتهای غربی نیز در آن نقش داشته، بی تفاوت باشیم. در شرایطی که دولتها و جریانات راسیستی و نژادپرست تبلغیات زیادی علیه پناهندگان می کنند تنها موج انسانیت و حمایت انسانی که “الین” ها به نمایش گذاشتند می تواند جلوی دیپورت پناهندگان را بگیرد. من به سهم خود “الین” هستم. شما هم “الین” باشید