مدتی است که پروژه ای بنام ( Reva) طرح اخراج گسترده پناهجویان در سوئد به اجرا گذاشته شده است. در پی به اجرا درآمدن این پروژه جامعه سوئد از اوایل ماه مارس سال جاری شاهد اعترات کسترده ای به این طرح بوده است.در ادامه این اعتراضات روز شنبه ۲۰ آوریل تظاهرات بزرگی در شهر استکهلم برگزار گردید. در این مورد توجه خوانندگان نشریه همبستگی را به گفتگوی در این مورد با عبدالله اسدی انجام داده ایم جلب می کنیم.
همبستگی: ارزیابی شما از تظاهرات ۲۰ آوریل در استکهلم چیست؟
عبدالله اسدی: تظاهرات ۲۰ آوریل که در شهر استکهلم برگزار گردید با اینکه انتظار شرکت بیشتری در این تظاهرات می رفت حرکتی بزرگ و قابل توجه بود. یک جنبه مهم آن نقش کم سابقه پناهجویان در این حرکت بود.
همبستگی: گفتید شرکت و نقش پناهجویان در این حرکت کم سابقه بود این جای خوشحالی است ولی دلیل اینکه خود متقاضیان پناهندگی کمتر در این اعتراضات که مربوط به سرنوشت خودشان هم هست شرکت می کنند در چه چیزی می بینید؟
عبدالله اسدی: عدم شرکت گسترده پناهجویان به طور متشکل و سازمان یافته در اعتراضات دلایل متعددی دارد. پراکندگی آنها در کمپها و شهرهای مختلف و هزینه بالای رفت و آمد و مشکلات متعدد اولیه مهاجرت و نا آشنایی آنها به محیط جدید و عدم آشنایی به حق و حقوق پناهندگی دلایل مهمی در عدم شرکت گسترده آنها در اعتراضات سراسری برای کسب حق پناهندگی است. حتی در بعضی از کشورهای اروپایی اساسا ترد پناهجویان غیر قانونی محسوب می شود. این خود یک دلیل مهم عدم شرکت وسیع پناهجویان در اعتراضات سازمان یافته است.
همبستگی: گفتید پناهجویان به حق و حقوق خود نا آشنا هستند می توانید این را بیشتر توضیح دهید؟
عبدالله اسدی: ببینید آنها در بسیاری از کمپهای پناهندگی فکر می کنند حتی اگر به محیط بد بهداشتی محل زندگیشان اعتراض کنند تاثیرات منفی روی پرونده اشان خواهد گذاشت. می ترسند تلفن بزنند و به تاخیر چند ماهه بررسی پروندهای خود و انتظار طولانی از مقامات اداری سئوال کنند. بسیاری از آنها از نظر حقوقی بلد نیستند دلایل پناهندگی خود را مطابق قوانین و معیارهای پذیرش پناهندگان به مقامات مسئول ارائه دهند. تعدادی از افراد هم بدلیل رفت و آمد به ایران نمی خواهند در اعتراضات سیاسی شرکت کنند. یک دلیل دیگر این است که متاسفانه پس از ۳۴ سال حاکمیت جنایتکارترین رژیم در تاریخ سیاست ایران، هنوز فرهنگ و فضای سیاسی و تحزب و تشکل در میان ایرانیان خارج کشور به یک فرهنگ و سنت جا افتاده تبدیل نشده است و هنوز روحیه اینکه من سیاسی نیستم و به هیچ سازمان و حزبی وابسته نیستم وجود دارد؛ بنابراین متقاضیان پناهندگی پدیده متفاوت تری از این فضای عمومی که در میان ایرانیان خارج از کشور وجود دارد نیستند آنها هم از این فضا تاثیر می گیرند.
همبستگی : مسئله کاملا روشن است. برگردیم به خود تظاهرات؛ این تظاهرات از چه سازمانها و نهادهایی تشکیل شده بود؟
عبدالله اسدی: فراخوان این تظاهرات ابتدا از سوی فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی صورت گرفت و اجازه پلیسش هم از سوی فدراسیون بود. پس از آن فدراسیون طرح و خبر برگزاری این تظاهرات را هم در شهر گوتنبرگ و هم در استکهلم در جلسه جنبش پناهندگی (Asylrörelsen) که فدراسیون هم یکی از سازمانهای تشکیل دهنده آن بود مطرح کرد. من در اینجا علاوه بر فدراسیون به اسامی چند تا از سازمانها و نهادهایی که در تظاهرات ۲۰ آوریل شرکت داشتند و سخنرانی کردند به ترتیب زیر اشاره می کنم. جنبش پناهندگی (Asylrörelsen)، سازمان سوسیالیست های عدالتخواه، جوانان سازمان نجات کودک، سازمان بیمرز، حزب چپ سوئد، انجمن افغانها در سوئد، نهاد کودکان مقدمند، اسیل کمیته، جوانان کرد سوریه، پناهجویان بدون مدرک در استکهلم و چند نهاد و سازمان دیگر. تا آنجایی که به یاد دارم در جلسه شهر گوتنبرگ تمایلی به برگزاری این تظاهرات در ۲۰ آوریل در شهر استکهلم نبود.
همبستگی: از چه نظر در جلسه گوتنبرگ تمایل به برگزاری تظاهرات ۲۰ آوریل نبود؟
عبدالله اسدی: هیچکس استدلال و یا مخالفت اصولی با برگزاری آن در شهر استکهلم نداشت ولی موافقتی هم با آن نبود اگر مخالفتی هم بود بیشتر از این جهت بود که در گوتنبرگ هم این تظاهرات برگزار شود و بحث از اینجا شروع شد که چرا باید همه برای برگزاری یک تظاهرات به استکهلم بروند و غیره. اساسا بجز فعالین فدراسیون در جلسه گوتنبرگ کسان دیگری برای برگزاری تظاهرات مرکزی در استکهلم موافق نبودند و به برگزاری آن در استکهلم رای ندادند. اما Asylrörelsen در استکهلم با برگزاری آن موافقت کرد و برای برگزاری آن با فدراسیون مشارکت کرد و به اسم Asylrörelsen در استکهلم اطلاعیه صادر شد. اما حقیقتش این بود که خارج از استکهلم هیچ نهاد و سازمان دیگری با فدراسیون مشارکت نداشت و برای جمع آوری نیرو و هزینه سنگین اجاره اتومبیل از شهرهای مالمو، گوتنبرگ و بروس از سوی هیچ نهاد دیگری کمکی صورت نگرفت. اما تظاهرات ۲۰ آوریل برای فدراسیون تداعی کننده ۲۱ آوریل در سالهای ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵ در شهر استکهلم بود. یادآور روزهایی بود که فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی و جنبش برای خواست امنستی و صدور اقامت برای هزاران پناهجوی مخفی تاثیرات بسیار تعیین کننده ای بر سرنوشت پناهجویان مخفی در سوئد گذاشت.
همبستگی: آیا در جنبش پناهندگی Asylrörelsen بجز فدراسیون سازمان دیگری از ایرانیان وجود دارد؟
عبدالله اسدی: تا آنجایی که من خبر دارم در میان سازمانهای ایرانی و ائتلاف در استکهلم فقط فدراسیون و سازمان بیمرز وجود دارد.
همبستگی: نقش سازمان بیمرز در برگزاری تظاهرات ۲۰ آوریل را چگونه ارزیابی می کنید؟
عبدالله اسدی: من حقیقتا بجز صدور یک اطلاعیه فارسی فعالیت دیگری از آنها برای برگزاری تظاهرات ۲۰ آوریل ندیدم. برای مثال من ندیدم درهیچ کدام از رادیوهای فارسی زبان در سوئد برای برگزاری ۲۰ آوریل حتی یک مصاحبه انجام بدهند. این در حالی بود که علاوه بر دیگر فعالین فدراسیون خود من در طول آن مدت در رادیوهای استکهلم و گوتنبرگ و مالمو و رادیو پژواک ۱۵ مصابه رادیویی انجام دادم. هزینه سنگین اتومبیل ها از شهرهای مختلف سوئد به استکهلم را فدراسیون پرداخت کرد. تیم تبلیغ فدراسیون در شبکه فیسبوک و بسیاری از سایتها بسیار فعال و کم سابقه عمل کردند و جهت تبلیغ برای برگزاری این تظاهرات تیزر تبلیغی درست کردند و آن را در اختیار رادیوهای محلی قرار دادند. در بسیاری از کمپ های پناهندگی پناهجویان به فراخوان فدراسیون به استکهلم آمده بودند. قصد من نادیده گرفتن و کمرنگ کردن فعالیت هیچ سازمانی نیست؛ من دارم به همان فعالیت هایی اشاره می کنم که هر سازمانی برای برگزاری این حرکت انجام داد.
همبستگی: چرا آنها تبلیغی برای برگزاری این تظاهرات نکردند؟
عبدالله اسدی: این سئوال را بهتر است از خودشان بپرسید ولی متاسفانه بسیاری از این نهادها در مبارزه برای دفاع از حقوق پناهندگی اساسا با روحیات و فرهنگ دیگری بار آمده اند. برای مثال هم اینکه فدراسیون طرح این تظاهرات را مطرح کرده است خود ممکن است دلیلی باشد که سازمان بغل دستی فکر کند که اگر به تبلیغ برای برگزاری آن بپردازد خیرش می رود توی جیب فدراسیون. من با این روحیه در مبارزه برای دفاع از حقوق پناهندگی حتی اگر در واحدها و فعالین فدراسیون هم باشد بشدت مخالفم. کما اینکه فدراسیون اعلام کرده بود که هر سازمانی می تواند اطلاعیه بدهد، مردم را به شرکت در تظاهرات دعوت کند و خود را در برگزاری آن سهیم و شریک بداند. تازه فدراسیون و سازمان بیمرز هردو مثل هم در مورد مسائل پناهندگی فکر می کنند و هردو بر یک پایه نظری مشترک و مبتنی بر دفاع از حقوق انسانی پناهجویان مستقل از ملیت، مذهب، جنسیت و باور سیاسی تشکیل و پایه گزاری شده اند. آنها مطرح کرده بودند فدراسیون تظاهرات استکهلم را فقط به اسم خود تمام کرده است. این واقعیت ندارد اتفاقا فدراسیون نقشAsylrörelesen در شهر استکهلم را در آخرین فیلمی که از تظاهرات پخش کرد برجسته نشان داد.
همبستگی: به نظر شما دلیل اینکه پناهجویان در سازمانهایی مثل فدراسیون که به عنوان ظرف مبارزه آنها تعریف شده کمتر متمرکز و متحد می شوند چیست؟
عبدالله اسدی: پاسخ به این سوال بستگی به این دارد که تعریف ما از متمرکز و متحد بودن پناهجویان چه باشد. هم اینکه در تظاهراتی مثل ۲۰ آوریل متحدانه به خیابان میایند و به شرایط سخت زندگی خود اعتراض می کنند خود یعنی متحد شدن. اگر منظور این است که چرا همه آنها عضو مادام العمر فدراسیون نمی شوند باید بگویم که پناهجویان هم مثل بقیه مردم همه یک جور فکر نمی کنند. بسیاری از متقاضیان پناهندگی هیچ وقت به این فکر نکرده اند وقتی که به قصد پناهندگی از ایران خارج می شوند باید به مبارزه متحدانه برای کسب حق پناهندگی روی بیاورند. پناهجویان ایرانی علیرغم اینکه عمدتا از شرایط سخت اجتماعی و اختناق سیاسی فرار می کنند ولی همه در مبارزه جمعی برای کسب حق پناهندگیشان شرکت نمی کنند. این یک نقطه ضعف پناهجویان است. فدراسیون با وجود سابقه و تاریخچه درخشانی که در دفاع از حقوق پناهجویان دارد نتوانسته است کادر پروری کند، کادرهایی که در هر کشوری قادر باشند پناهجویان را برای دفاع از منافع خود سازمان دهی کنند و یا در همه جا دفتر مشاوره باز کنند و پناهجویان را با دانش کافی برای رسیدن به اهدافشان کمک کنند. بهرحال فدراسیون با همه ضعف و کمبودهایی که از نظر بنیه سازمانی و سازماندهی دارد تابحال زندگی انسانهای زیادی را تغییر داده است. جلو دیپورتهای زیادی را گرفته است، متقاضیان زیادی که برای راهنمائی و گرفتن مشاوره به فدراسیون مراجعه میکنند، بسیاری از آنها بدلیل عدم دانش کافی در مورد شاخص ها و معیارهای پذیرش پناهجویان اجازه اقامتشان سال ها به طول می انجامد ولی متقاضیان زیادی که ابتدا از فدراسیون مشاوره گرفته اند سالها زندگیشان به جلو افتاده است. هرکس که بخواهد منصفانه در مورد عمل کرد فدراسیون قضاوت کند باید از این زاویه به آن نگاه کند. یک نقطه قدرت مهم پناهجویان ایرانی داشتن سازمانی مثل فدراسیون است این را پناهجویان از کشورهای دیگر یا ندارند و یا اگر دارند متاسفانه بجای اینکه از حقوق پناهجویان دفاع کنند بیشتر حول مسایل قومی و مذهب و فرهنگ خودی فعالیت می کنند و این نوع فعالیت ها عملا ربطی به منافع پناهجویان و آینده آنها ندارد. فدراسیون سازمانی است که مهمترین خواسته های پناهجویان را نمایندگی می کند و مثل بسیاری از گروهها و دستجات فرقه ای که پناهجویان را به اعتصاب غذا و لب دوزی و خود زنی تشویق می کنند نیست. فدراسیون همیشه پناهجویان را به جهت فرهنگ مبارزه مدرن و حق طلبانه متشکل تشویق می کند.
همبستگی: آیا فدراسیون از حقوق همه پناهجویان دفاع می کند و یا فقط از پناهجویان سیاسی دفاع می کند؟
عبدالله اسدی: تا آنجایی که به پناهجویان ایرانی بر می گردد فدراسیون هیچ وقت آنها را به دستجات مختلف سیاسی و غیر سیاسی تقسیم نکرده و اکنون هم این کار را نمی کند. چون اگر اینطور باشد پناهجویان سیاسی عمدتا محصول دهه ۶۰ تا ۷۰ بودند. پس از آن به مرور زمان ترکیب متقاضیان پناهندگی از ایران عوض شد و به معنای کلاسیک آن فقط پناهجویان سیاسی نبودند که از ایران فرار می کردند. قتل و عام زندانیان سیاسی چنان ابعاد فاجعه باری به خود گرفته بود که هرکس که امکانش را داشت به قصد پناهندگی از کشور خارج می شد و راهی کشورهای هم مرز با ایران و عمدتا کشورهای اروپایی می شدند. بسیاری از آنها حتی یک روز کار سیاسی هم نکرده بودند و تعلق حزبی و سازمانی هم به کسی نداشتند. از آن تاریخ تا به امروز هرچه که به جلو آمده ایم شاهد آن هستیم که مردمی که به قصد پناهندگی از ایران خارج می شوند به آن مفهومی که گفتم پناهنده سیاسی نیستند ولی تحت حاکمیت جمهوری اسلامی، جان به لبشان رسیده است و به عنوان مردم عادی آزادیهای فردی، اجتماعی، فرهنگی و هنری و تحزب و تشکل از آنها سلب شده است و زندان و شکنجه و اعدام که از سوی جمهوری اسلامی صورت می گیرد به یک امر عادی در ایران تبدیل شده است. جریان اسلامی اساسا پر پایه کشتار زندانیان سیاسی و سرکوب حاکمیت جنایتکارانه خود را به مردم ایران تحمیل کرد. به همین دلیل است که فدراسیون متقاضیان پناهندگی را به طیف های سیاسی وغیر سیاسی تقسیم نمی کند و حق پناهندگی را حق بی چون و چرای همه کسانی می داند که به هر دلیلی از ایران گریخته اند.
همبستگی: نظراتتان در مورد چشم انداز این اعتراضاتی که در سوئد وجود دارد چیست و فدراسیون چکار می خواهد بکند؟
عبدالله اسدی: این اعتراضات طبعا ادامه پیدا خواهد کرد و انتظار و امید این است که به جنبش فراگیر و بزرگتری درسوئد برای جلوگیری از اخراج هزاران پناهجوی بدون مدرک تبدیل شود. به نظرم تا همینجا زمینه های خوبی برای تحقق این هدف بوجود آمده است. فدراسیون و نهادهایی که از حقوق پناهندگان دفاع می کنند خود بخش پیشرو و فعال این جنبش هستند و در جهت بسیج نیروی بیشتر و اقدمات بزرگ تر علیه نقض حقوق پناهجویان مبارزه می کنند.
****