۱- اوضاع نابسامان پناهندگی در ترکیه، زندگی هزاران پناهجوی ایرانی را در آستانه یک بحران تمام عیار انسانی قرار داده است. تاکنون نه کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل و نه دولت ترکیه به این معضل بزرگ اجتماعی پاسخی نداده اند. معلوم نیست این هزاران پناهجو و پناهنده ایرانی چه زمانی باید از این زندگی برده وار نجات پیدا کنند؟ کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در ترکیه، وانمود میکند که در تحمیل این زندگی جهنمی به پناهجویان و پناهندگان ایرانی نقشی نداشته است. این در حالی است که سازمان ملل خود بهتر از هر کسی می دانست که در صورت واگذاری امور پناهندگان ایرانی به دولت ترکیه، پناهجویان با این تراژدی که امروز شاهد آن هستیم، مواجه خواهند شد.
۲-سازمان ملل نیز می داند که ترکیه هرگز کشور امنی برای پناهندگان ایرانی نبوده و نخواهد بود. سازمان ملل از اینکه هر هفته و هر روز شماری از پناهجویان ایرانی از سوی پلیس ترکیه بازداشت و به ایران دیپورت می شوند بی خبر نیست. سازمان ملل می داند که ترکیه مقررات مربوط به حمایت بین المللی و حقوق بین المللی در مورد پناهجویان را به کررات نقض کرده و همچنان نقض می کند، ولی با اینحال این سازمان کوچکترین واکنشی به این همه تبعیض و بی حقوقی که به پناهجویان ایرانی تحمیل می شود نشان نمی دهد.
۳-بیکاری و نداشتن اجازه کار و بیمه درمانی، دو معضل اساسی و پایه ای است که زندگی پناهجویان را با چالشی بزرگ روبرو ساخته است. هزینه بالای ویزیت و عدم قدرت خرید دارو باعث شده است که پناهجویان به ندرت برای کنترل پزشکی عمومی به مراکز پزشکی و درمانی مراجعه نمایند.انواع بیماری در میان پناهجویان شیوع پیدا کرده است. هزینه بالای مهد کودک و هزینه های تحصیلی، اجاره خانه های بالا،هزینه های آب و برق وهزینه های روزانه زندگی و عدم وجود دورنمایی امیدوارکننده برای برون رفت از این برزخ، روح و روان آنها را سخت تحت تاثیر قرار داده است. نه از سوی یوان و نه از سوی دولت ترکیه به پناهجویان ایرانی کمک هزینه ای پرداخت نمی شود. کار بجایی رسیده است که امکان تهیه یک وعده غذا در روز برای بسیاری از پناهجویان به یک معضل بزرگ تبدیل شده است.
۴- محدودیت های کرونایی، بدرفتاری پلیس، خشونت کلامی و سوء استفاده های جنسی کارفرمایان در محل کار، بسیاری از زنان پناهجو را درمانده و دچار افسردگی کرده است.هیچ مرجع قدرتمند و مسئولیت پذیری نیست که به شکایت و مشکلات پناهجویان رسیدگی نماید. به همین دلیل هزاران زن پناهجوی ایرانی در کشور ترکیه دچارآسیب های جبران ناپذیر اجتماعی شده اند.
۵ – پناهجویان ایرانی در ترکیه بخاطر نپذیرفته شدن درخواست پناهندگیشان، صدها مورد شکایت به کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل و دیگر نهادهای بین اللملی و مدافع حقوق بشر و حقوق پناهجویان نوشته اند، ولی انگار هیچ مرجعی گوش شنوا برای شنیدن و اراده ای برای رسیدگی به این همه درد و رنج و بی حقوقی که به پناهجویان تحمیل میشود، ندارد.
۶-اتفاقی که سال ۲۰۱۸ افتاده است این است که پذیرش پناهجویان بعنوان پناهنده به دولت ترکیه واگزار شده است. این موضوع قبلا برعکس بود، ولی هنوز کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل بر پروسه تعیین کشور ثالث نظارت می کند. این مرحله از رسیدگی به پرونده ها نیز چنان سخت و پیچیده و طولانی شده که هر ذره امید به نجات از ترکیه را به یاس و ناامیدی تبدیل کرده است.
۶- پناهندگی پناهجویانی که زمانی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل به پرونده های شان رسیدگی کرده و آنها را بر مبنای معیارهای بین المللی بعنوان پناهنده برسمیت شناخته شده بود، توسط دولت ترکیه به تدریج پس گرفته شد. حال که دولت ترکیه به پرونده متقاضیان پناهندگی رسیدگی می کند، تشخیص وضعیت پناهندگی افراد از نظرکارشناسی هیچ مطابقتی با معیارهای برسمیت شناخته شده بین المللی ندارد. مسئولین مصاحبه با متقاضیان پناهندگی و رسیدگی به پرونده ها، در بسیاری از موارد سلیقه و انگیزه شخصی خود را در پرونده پناهجویان دخالت می دهند. دگرباشان جنسی، پناهجویان مسیحی، بهاییان و آتئیست ها بدلیل تعلقات دینی و جنسیتی در مصاحبه با مسئولین ادارات امور پناهندگی تحت فشارهای اخلاقی و رفتارهای نامناسب قرار می گیرند.
۷- پناهجویان ایرانی بندرت از سوی دولت ترکیه بعنوان پناهنده برسمیت شناخته می شوند، انتظار برای مصاحبه ۴ تا ۵ سال بطول میانجامد و جواب های ردی به درخواست های پناهندگی بسیار بالاست. معضلات و مشکلات پناهجویان بسیار گسترده است. پناهجویانی که درخواست های پناهندگیشان رد می شود، بدلیل اینکه از پس قدرت پرداخت هزینه وکیل برنمیایند، پرونده های آنها برای همیشه بسته می شود و در خطر بازداشت و دیپورت به ایران قرار می گیرند.
۸- هراس از بازداشت و دیپورت به ایران به یک کابوس همیشگی برای پناهجویان تبدیل شده است. نکته بسیار مهمتر این است که صدها کودک پناهجو بدلیل اینکه درخواست پناهندگیشان پاسخ منفی گرفته است، اجازه رفتن به مدرسه ندارند و تحقیقات و مشاهدات ما نشان می دهد بسیاری از این کودکان بدلیل ماندن در خانه با والدین خود دچار مشکلات روحی و افسردگی شده اند.
۹- نکته دیگر این است که پناهجویان در ترکیه حق تشکل و تجمع و اعتراض ندارند و به انجمن ها و نهادهای حمایت از حقوق پناهجویان اجازه دخالت در امور پناهجویان را نمی دهند. فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی به همراه برخی از فعالین پناهجو، برای جلب توجه افکار عمومی و پایان دادن به شرایط موجود و ایجاد تغییراتی بنفع آنها به اقدامات متعددی مبادرت کرده است. اما فدراسیون نه قدرت مالی و نه قدرت جابجایی پناهجویان را ندارد.
فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی به نمایندگی از هزاران پناهجوی ایرانی در ترکیه از این وضعیت شکایت دارد و از دفتر مرکزی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در ژنو می خواهد به این بی مسئولیتی یوان در ترکیه رسیدگی کند.
فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی
۷ سپتامبر ۲۰۲۱