در پی وقوع زلزله سنگین روز یکشنبه اول آبان ماه٬ ۲۳ اکتبر٬ استان وان در شرق ترکیه و برخی از شهرها و شهرکهای همجوار بشدت آسیب دیدند و خسارات جانی و مالی نسبتا سنگینی به مردم این مناطق وارد آمده است. طبق اطلاعات منتشر شده٬ تاکنون نزدیک به هزار نفر کشته شده‌اند و هنوز اجساد متلاشی شده قربانیان از زیر آوار بیرون کشیده میشود. پس از زلزله ویران کننده اولیه٬ چندین پس لرزه سنگین دیگر موجب ویرانی بیشتری گردیده است. دفتر مرکزی پلیس پناهجویان به همراه ساختمانهای زیاد دیگری خراب شده اند.
شهر مرزی وان محل سکونت صدها پناهجوی ایرانی است که بعنوان نزدیکترین نقطه مرزی در آنجا خود را به دفتر کمیساریای سازمان ملل معرفی کنند.
بنا به اخبار منتشر شده٬ خانه‌هایی که ایرانیان در آن ساکن بودند تقریباً تخریب شده و قابل سکونت نیست. بقیه خانه‌ها هم وضعیت خطرناکی دارند. بسیاری از پناهجویان ایرانی عملا بعنوان آواره و بی سرپناه بدون کوچکترین امکانی شبها را در هوای سرد به صبح میرسانند و همگی تقریباً تمام مدت مجبور شده اند در سرما بمانند٬ خیلی‌ها دچار سرماخوردگی شدید شده اند. چادر به اندازه‌ی کافی در دسترس نیست. پناهگاههایی که برپا شده کافی نیستند. وضعیت پناهجویان بشدت پیچیده و اسفبار است.
پناهجویان تا این لحظه از هیچ امکاناتی برای خروج قانونی از شهر برخوردار نشده اند. برخی از پناهجویان ناچارا برای نجات جانشان به صورت قاچاقی از شهر خارج شده اند که اگر توسط پلیس دستگیر شوند برایشان خطرناک است و به زندان تحویل داده خواهند شد.
دفتر پلیس پناهجویان٬ محل امضا هفتگی و حضور و غیاب پناهجویان در شهر وان بکلی ویران شده است٬ کارمندان سازمان ملل نیز با خانواده‌شان شهر را ترک کرده‌اند. بنا به اظهارات پناهجویان ایرانی در شهر وان٬ تا کنون هیچ پاسخ و یا اقدام مثبتی درباره‌ی خروج پناهجویان از شهر از سوی پلیس و کمساریای عالی پناهندگی سازمان ملل صورت نگرفته است.
پناهجویان ایرانی برای چندمین بار طی این مدت در مقابل دفتر سازمان ملل در شهر وان تجمع کردند و خواهان رسیدگی عاجل به وضعیت خود شدند. دفتر مرکزی سازمان ملل در شهر وان تعطیل است. گفته شده است که یکی از وکلای پناهندگان اعلام کرده است که پناهجویان تا اطلاع ثانوی٬ مجاز به استفاده از کمپهای موقت زلزله زدگان نیستند و توسط پلیس از این کارممانعت به عمل می آید.
درخواست پناهجویان برای خارج شدن از شهر با مخالفت دولت ترکیه و نیز در دفتر مرکزی سازمان ملل در آنکارا مواجه شده است. تعدادی از پناهجویان که توانسته بودند خود را با مشقات جانکاهی به آنکار برسانند٬ در گفتگویی با دفتر فدراسیون از وحشت دستگیری و بازگردانده شدن به شهر وان٬ به دفتر مرکزی کمساریای پناهندگان در آنکارا هم مراجعه نمی کنند و بیم دستگیری توسط پلیس ترکیه بصورت واقعی همه راهها را بر آنان بسته است.
شهر ویران شده و مایحتاج ابتدایی زندگی مهیا نیست! پناهجویان هنگامی که به‌همراه اهالی شهر وان برای خرید بلیط به ترمینال مسافربری شهر رجوع کرده‌اند طبق دستور پلیس شهر از فروش بلیط به آنان ممانعت به عمل آمده است. خرید بلیط تنها با ارایه کیملیک ــ شناسنامه ترکی ــ و یا پاسپورت ممکن است. پلیس گذرگاههای شهر را شدیدا کنترل و اوراق شناسایی را چک می‌کند. رفتار پلیس شهر وان٬ با پناهجویان دقیقا رفتاری است که با زندانیان فراری بعد از زلزله صورت گرفته است. از دید پلیس ترکیه٬ پناهجویان ایرانی تبعیدیان و یا زندانیان تبهکاری هستند که باید دقیقا کنترل شوند وبا همین دید به آنها برخورد میشود.
ندانستن زبان باعث سردرگمی بیشتر پناهجویان زلزله زده شده است. درعین حال انتقال مصدومین به بیمارستان‌های داخل ایران، خطر جدی و هولناکی برای پناهجویان مصدوم است. احتمال اینکه پلیس کسانی را که بخواهد به ایران برگرداند بسیار ساده تر از پیش است.
پناهجویانی که برای تعیین وضعیت وخیم و بی‌سرپناهی و گرسنگی خود به پلیس شهر مراجعه می‌کنند٬ آنان را به کمپی در منطقه‌ای بیرون از شهر به نام “کامپوس” ارجاع میدهند. در آنجا تعدادی چادر برپا شده است و نامش را کمپ گذاشته‌اند. دراین به اصطلاح کمپ٬ نه از مواد غذایی و آب آشامیدنی و نه از امنیت خبری هست. تنها تعدادی چادر بدون امکانات اولیه است. پناهجویان بی‌سرپناه را به آنجا میفرستند. تنها امکان موجود درچادرها یک پتو برای استفاده جمعی برای پناهجویان است.
برخورد غیر انسانی با پناهجویان در شهر وان سابقه طولانی دارد. دفتر کمیساریای عالی پناهندگی بارها و بارها از سوی مجامع بین المللی برای بدرفتاری و بی مبالاتی در قبال پناهجوبان مورد سرزنش قرار گرفته است.
نجات جان صدها پناهجویی که اینک بعنوان بی سرپناه و آواره و در به در به حال خود رها شده اند وظیفه سازمان ملل و دولت ترکیه است. مسول مستقیم هر حادثه ای در این باره آنها هستند.
همه پناهجویان بیدرنگ باید به محلی امن انتقال داده شوند و به وضعیت درمانی آنان رسیدگی اضطراری صورت گیرد. بدرفتاری پلیس تریکه بهیچ عنوان قابل تحمل نیست و این وضعیت باید فورا خاتمه یابد.
فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی از بدو وقوع حادثه در حد امکانات خود تماس با پناهجویان و یافتن راهی برای خروج از این وضعیت را در دستور کار خود قرار داد.
ما از همه پناهجویان ایرانی گرفتار آمده در وضعیت کنونی میخواهیم که تماس خود را با فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی حفظ کنند. به اعتراض برحق خود ادامه دهند. ما با طرح دعوا در مجامع حقوقی و بین المللی برای خروج پناهجویان و انتقال آنان به مکانی امن و شایسته درتلاشیم٬ از هیج کوششی در این بین دریغ نخواهیم کرد. فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی خود را مانند همیشه درکنار پناهجویان و شریک درد و غم آنها میداند.
از سوی فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی٬ سیامک بهاری بعنوان هماهنگ کننده اقدامات عاجل فدراسیون تعیین گردیده است. ایمیل آدرس و شماره تلفن تماس با ایشان در زیر قید گردیده است.
E.mail: siabahari@yahoo.com
Tel: +46739868051
فدراسیون سراسری پناهندگان ایرانی
۲۵ اکتبر ۲۰۱۱
